H e-θύρα στη νομική ενημέρωση

Τα δικαιώματα της πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελούν ένα από τα βασικότερα ζητήματα στο franchise, δεδομένου ότι αρκετές εταιρείες έχουν αντιμετωπίσει περιπτώσεις «αντιγραφής» της ιδέας τους και προώθησής της με διαφορετικό όνομα.

Ακόμα περισσότερο δε έχουν υπάρξει περιπτώσεις που ομοειδείς εταιρείες κατέφυγαν στα δικαστήρια για να τους δώσει μία απάντηση εάν είναι σωστό να «μοιάζει» τόσο πολύ η επωνυμία των επιχειρήσεών τους.

Άλλες περιπτώσεις, που επίσης συναντώνται συχνά, είναι να αποκομίσει ο franchisee την εμπειρία του franchisor και στη συνέχεια να ανεξαρτητοποιηθεί από την αλυσίδα και να ακολουθήσει αυτόνομη πορεία, αλλάζοντας ταυτόχρονα την «πινακίδα» της επιχείρησής του. Για να αντιμετωπιστούν περιπτώσεις όπως οι παραπάνω απαιτούνται πιο εξειδικευμένοι νόμοι, κάτι που πρέπει να το προσπαθήσουν οι αρμόδιοι φορείς.

Μία «δικλείδα ασφαλείας» για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων είναι ο νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Σύμφωνα με το Ν 2121/1993, αντικείμενο του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι κάθε πρωτότυπο πνευματικό δημιούργημα λόγου, τέχνης ή επιστήμης το οποίο νοείται ως έργο και εκφράζεται με οποιαδήποτε μορφή, ιδίως τα γραπτά ή προφορικά κείμενα, τα αρχιτεκτονικά έργα κ.λπ. Aκόμη θεωρούνται ως προστατευόμενα έργα λόγου και τα προγράμματα των ηλεκτρονικών υπολογιστών όπως επίσης και το προπαρασκευαστικό υλικό του σχεδιασμού τους, όχι όμως και οι ιδέες και οι αρχές επάνω στις οποίες αυτά βασίζονται.

Ένα από τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει το πνευματικό δημιούργημα για να αποτελεί προστατεύσιμο αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας είναι η πρωτοτυπία του.

Πρωτότυπο είναι ό,τι κατά το νόμο των πιθανοτήτων δεν θα μπορούσε να έχει δημιουργηθεί ή να δημιουργηθεί έτσι από κάποιον άλλο έστω κι αν ο άλλος θα είχε επιδιώξει τον ίδιο στόχο κάτω από τις ίδιες συνθήκες.

Δεδομένου, ότι χρειάζεται νομική κατοχύρωση των αποκλειστικών δικαιωμάτων για την προστασία μίας επιχειρηματικής ιδέας που αναπτύσσεται με το σύστημα του franchise, ο ίδιος o franchisor οφείλει να προστατεύσει τον εαυτό του εκδίδοντας ένα σχετικό εγχειρίδιο και το οποίο οφείλει ο franchisee να υιοθετήσει.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι ο δότης στο πλαίσιο της σύμβασης franchising μπορεί να παραχωρήσει την άδεια χρήσης και εκμετάλλευσης στο λήπτη των άυλων εκείνων αγαθών του, τα οποία είναι αντικείμενο δικαιωμάτων βιομηχανικής και πνευματικής ιδιοκτησίας που αποτελούν στοιχεία του πακέτου franchise. O λήπτης από την πλευρά του οφείλει να ελέγξει πολύ προσεκτικά την ύπαρξη, τη νομιμότητα και τη δυνατότητα του δότη για παραχώρηση της άδειας χρήσης και εκμετάλλευσης αυτών των δικαιωμάτων έτσι ώστε να μη βρεθεί αργότερα προ εκπλήξεων.

Πηγή: Η Ναυτεμπορική, 17.9.2008

Οι 3 βασικές προϋποθέσεις για την προστασία ενός προγράμματος Η/Υ είναι:

1.     Η πρωτοτυπία του

2.     H προσωπική πνευματική συμβολή του δημιουργού του και

3.     H στατιστική μοναδικότητά του

Οι έννοιες αυτές αλληλοδιαπλέκονται και αλληλοϋποστηρίζονται: η πρωτοτυπία είναι ο ιδιαίτερος προσωπικός τρόπος με τον οποίο ο δημιουργός του προγράμματος Η/Υ διαμόρφωσε τις σκέψεις του και συνέλεξε, ταξινόμησε και διέταξε το υλικό του, έτσι ώστε η ατομική ιδιομορφία του προγράμματος να το καθιστά στατιστικά μοναδικό, με την έννοια ότι κάτω από παρόμοιες συνθήκες και για τους ίδιους λόγους κανένας άλλος δημιουργός, κατά λογική πιθανολόγηση, δεν θα ήταν σε θέση να δημιουργήσει όμοιο πρόγραμμα Η/Υ. Δηλαδή, το πρόγραμμα θα πρέπει να διαφέρει από άλλα προγράμματα της ίδιας κατηγορίας, ή αλλιώς να εμφανίζει ιδιαιτερότητες σε σχέση με τα ήδη υπάρχοντα προγράμματα.

Και δεδομένου ότι για να δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα Η/Υ, χρειάζονται διαδοχικά στάδια, όπως η ανάλυση του προβλήματος, η επίλυση και η κωδικοποίησή του, προστασία παρέχεται σε κάθε στάδιο μέχρι την ολοκλήρωσή του, καθώς υπάρχει το ενδεχόμενο να προσβληθεί ή να αμφισβητηθεί ορισμένο μόνο μέρος του προγράμματος που είναι δημιουργία συγκεκριμένου προσώπου ή να αμφισβητηθούν δικαιώματα συνδημιουργών που συνέπραξαν στην κατασκευή με διαφορετική καθένας τους προσφορά.

Σε κάθε περίπτωση, για να είναι συγκεκριμένη και η προστασία, θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο ποιοι είναι οι συνδημιουργοί (δηλ. ποια πρόσωπα συνετέλεσαν στη δημιουργία), ποιο το είδος της συμβολής του καθενός (π.χ. αναλόγως ειδικότητας) και ποια η μεταξύ τους σχέση (αν π.χ. είναι σχέση μισθωτού – εργοδότη ή εργολαβική σχέση, κλπ.).

Τα έργα εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών προστατεύονται ταυτόχρονα από τη νομοθεσία για την πνευματική και για τη βιομηχανική ιδιοκτησία.

Έργα εικαστικών τεχνών είναι τα δισδιάστατα σχέδια και τα τρισδιάστατα αντικείμενα, καθώς και οι διαφημίσεις, που μπορεί να είναι συνηθισμένα, αλλά όταν συνδυαστούν μεταξύ τους με ασυνήθιστο αποτέλεσμα που δείχνει προσωπική δημιουργική συμβολή, αποτελούν πνευματικό έργο που προστατεύεται.

Έργα εφαρμοσμένων τεχνών μπορεί να είναι π.χ. σκεύη οικιακής χρήσεως με ζωγραφιές, φωτιστικά, καλλιτεχνικά σταχτοδοχεία, παιχνίδια, τάπητες, κοσμήματα, έπιπλα, υφάσματα, κηροπήγια, πορσελάνες, βάζα, σερβίτσια, τσάντες, χάλκινα είδη, κούκλες, φιγούρες, γραφικές παραστάσεις, φωτογραφίες, έργα μόδας και γενικότερα κάθε προϊόν βιομηχανικού ντηζάιν.

Ως πνευματικά δημιουργήματα, τα έργα προστατεύονται από τη χρονική στιγμή της δημιουργίας ή αποτύπωσής τους, με την προϋπόθεση να έχουν πρωτοτυπία, δηλαδή κάτω από παρόμοιες συνθήκες και για τους ίδιους λόγους κανένας άλλος δημιουργός, κατά λογική πιθανολόγηση, δεν θα ήταν σε θέση να δημιουργήσει έργο όμοιο. Με άλλα λόγια το έργο θα πρέπει να αντανακλά την προσωπικότητα του δημιουργού του και να έχει κάποια διαφορά από τα ήδη γνωστά, καθημερινά και αυτονόητα.

Ως βιομηχανικά σχέδια ή υποδείγματα, τα ίδια έργα κατοχυρώνονται και προστατεύονται εξατομικευμένα, συγκεκριμένα και χωρίς αμφισβήτηση έναντι όλων, από τη χρονική στιγμή της κατάθεσης σχετικής αίτησης στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ).