H e-θύρα στη νομική ενημέρωση

1. Ο νόμος ρυθμίζει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές επιχειρήσεων, επαγγελματιών και αγροτών που προκλήθηκαν μετά την 30/7/2007. Η εξυπηρέτηση των ρυθμιζόμενων οφειλών γίνεται με το συμβατικό επιτόκιο ενήμερης οφειλής ενώ διαγράφονται οι τόκοι υπερημερίας και ανατοκισμού που σωρεύτηκαν κατά την προηγούμενη περίοδο. Ο νόμος μάλιστα επεκτείνει τις παραπάνω δυνατότητες ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών και σε οφειλές από δάνεια και πιστώσεις που κατέστησαν ληξιπρόθεσμα μετά την 1/1/2005 έως 30/6/2007. Πιο συγκεκριμένα:

Ο νέος νόμος ρυθμίζει καταρχήν τις οφειλές επιχειρήσεων, επαγγελματιών και αγροτών προς τα πιστωτικά ιδρύματα που κατέστησαν ληξιπρόθεσμες μετά την 1.1.2005. Ειδικότερα:

α) Σε ρύθμιση υπάγεται το σύνολο της ληξιπρόθεσμης οφειλής από κάθε σύμβαση δανείου ή πίστωσης εφόσον το σύνολο της ληξιπρόθεσμης οφειλής από την κάθε σύμβαση δεν υπερβαίνει το ποσόν των 1.500.000 ευρώ.

β) Η ρύθμιση γίνεται με επιτόκιο ενήμερης οφειλής και κατ’ ελάχιστον σε επτά έτη. Τα δύο πρώτα έτη ο δανειολήπτης καταβάλει μόνο τόκους και μετά τις τοκοχρεολυτικές δόσεις.

γ) Αν πρόκειται για ληξιπρόθεσμες οφειλές μετά την 30.7.2007, ο δανειολήπτης δεν υποχρεούται να προκαταβάλει για τη ρύθμιση κανένα ποσόν. Αν πρόκειται, ωστόσο, για ληξιπρόθεσμες οφειλές της περιόδου 1.1.2005 έως 30.6.2007, υποχρεούται να καταβάλει το 10% της οφειλής, δίχως να υπολογίζονται τόκοι ανατοκισμού και υπερημερίας.

δ) Για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές μετά την 30.7.2007, διαγράφονται με τη ρύθμιση οι τόκοι ανατοκισμού και υπερημερίας. Για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές της περιόδου 1.1.2005 έως 30.6.2007 διαγράφονται οι τόκοι ανατοκισμού και υπερημερίας, εφόσον εξοφληθεί το ήμισυ της οφειλής.

ε) Σε ρύθμιση υπάγονται και ληξιπρόθεσμες οφειλές από συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης που δεν έχουν καταγγελθεί. Δεν υπάγονται αντιθέτως επιδοτούμενα ή εγγυημένα δάνεια.

Οι αιτήσεις για την υπαγωγή στη ρύθμιση των οφειλών των προηγούμενων παραγράφων υποβάλλονται μέχρι τις 15/4/2010.

2. Ο νόμος περιλαμβάνει διατάξεις που στοχεύουν στη ρύθμιση ενήμερων οφειλών μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων και αγροτών. Καθορίζονται συγκεκριμένα κριτήρια, ώστε να υπαχθούν στη ρύθμιση οι δανειολήπτες που τα έχουν ανάγκη, χωρίς ταυτόχρονα να τίθεται σε κίνδυνο η κεφαλαιακή επάρκεια των πιστωτικών ιδρυμάτων. Οι διατάξεις για τις ενήμερες οφειλές αφορούν τα επιχειρηματικά ή αγροτικά δάνεια. Δυνατότητα αξιοποίησης των διατάξεων έχουν:

α) οι επιχειρήσεις και επαγγελματίες με βιβλία τρίτης κατηγορίας και οι αγροτικοί συνεταιρισμοί, οι οποίοι στην τελευταία ετήσια χρήση μέχρι τον Ιούνιο του 2009 είχαν ετήσιο κύκλο εργασιών μικρότερο των 2.500.000 ευρώ και ζημία στην ίδια χρήση. Προϋπόθεση είναι το ανεξόφλητο κεφάλαιο του δανείου να μην υπερβαίνει το ποσόν των 350.000 ευρώ.

β) επιχειρήσεις με ακαθάριστα έσοδα μικρότερα των 150.000 ευρώ, κατ’ επάγγελμα αγρότες και επιχειρήσεις που έχουν υποστεί σημαντικές καταστροφές από πυρκαγιές ή φυσικά φαινόμενα. Προϋπόθεση είναι το ανεξόφλητο κεφάλαιο του δανείου να μην υπερβαίνει το ποσόν των 200.000 ευρώ.

Οι παραπάνω δανειολήπτες έχουν μία από τις ακόλουθες δυνατότητες:

α) περίοδος χάριτος ενός έτους, χωρίς καταβολή τόκων και κεφαλαίου, με αντίστοιχη παράταση της συμβατικής διάρκειας του δανείου, εφόσον η σύμβαση δεν έχει υπερβεί το ένα τρίτο της διάρκειάς της.

β) αναστολή επί διετία της χρεολυτικής αποπληρωμής του άληκτου κεφαλαίου με αντίστοιχη παράταση της συμβατικής διάρκειας του δανείου και καταβολή των τόκων στη διάρκεια της αναστολής,

γ) παράταση της συμβατικής διάρκειας του δανείου κατά τρία έτη.

Ακόμα, επιχειρήσεις και επαγγελματίες των πυρόπληκτων περιοχών από τις πυρκαγιές του 2007 έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν, για τα δάνεια που τους είχαν χορηγηθεί, την αναστολή επί διετία και αναδρομικά από 1.1.2010 της αποπληρωμής του άληκτου κεφαλαίου. Κατά τη διετία αυτή καταβάλουν μόνο τους τόκους.

Αιτήσεις για την υπαγωγή στις διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων υποβάλλονται μέχρι τις 15/4/2010.

Ο νόμος λαμβάνει επίσης μέριμνα για την προστασία εκείνων που ενδέχεται να εκτεθούν σε πιέσεις από το κλείσιμο ή τη συρρίκνωση των πιστωτικών τους ορίων στα κεφάλαια κίνησης. Σε περίπτωση που αυτό συμβεί μέχρι τον Ιούνιο 2011, η επιστροφή του ποσού ρυθμίζεται σε πέντε έτη.

3. Ο νέος νόμος θέτει περιορισμούς στην επεξεργασία δυσμενών οικονομικών δεδομένων από την ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε. και σε μακρόχρονους αποκλεισμούς οφειλετών από την οικονομική ζωή. Συγκεκριμένα:

– Προβλέπει το μέτρο της διαγραφής των δυσμενών δεδομένων για όσους έχουν τακτοποιήσει ή θα τακτοποιήσουν εντός τριών μηνών από τη δημοσίευση του νόμου, τις οφειλές τους.

– Μειώνει κατά ένα έτος τα όρια εγγραφής στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ.

– Επιταγές και συναλλαγματικές που εξοφλούνται σε τριάντα ημέρες από τη σφράγισή τους ή τη λήξη τους, ανεξόφλητες οφειλές μέχρι 1.000 ευρώ όπως και πρόσφατα εξοφλημένες μέχρι 3.000 ευρώ δεν εμφανίζονται στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ.

– Οι τράπεζες ενημερώνουν χωρίς αμοιβή ή καθυστέρηση τον ΤΕΙΡΕΣΙΑ για την εξόφληση των οφειλών.

– Προβλέπει την υπό προϋποθέσεις μη εμφάνιση στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ οφειλών που δικαιολογημένα αμφισβητούνται.

– Προβλέπει τη δυνατότητα χορήγησης μπλοκ επιταγών, σε όσους έχουν στερηθεί διοικητικά τη δυνατότητα, εφόσον υφίσταται εγγύηση.

Πληροφορίες και ενημέρωση για την εφαρμογή του νόμου αυτού δίδονται στην τηλεφωνική  γραμμή 8011197167 του Υπουργείου Οικονομίας.

Πηγή: Υπουργείο Οικονομίας

Τα δικαιώματα της πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελούν ένα από τα βασικότερα ζητήματα στο franchise, δεδομένου ότι αρκετές εταιρείες έχουν αντιμετωπίσει περιπτώσεις «αντιγραφής» της ιδέας τους και προώθησής της με διαφορετικό όνομα.

Ακόμα περισσότερο δε έχουν υπάρξει περιπτώσεις που ομοειδείς εταιρείες κατέφυγαν στα δικαστήρια για να τους δώσει μία απάντηση εάν είναι σωστό να «μοιάζει» τόσο πολύ η επωνυμία των επιχειρήσεών τους.

Άλλες περιπτώσεις, που επίσης συναντώνται συχνά, είναι να αποκομίσει ο franchisee την εμπειρία του franchisor και στη συνέχεια να ανεξαρτητοποιηθεί από την αλυσίδα και να ακολουθήσει αυτόνομη πορεία, αλλάζοντας ταυτόχρονα την «πινακίδα» της επιχείρησής του. Για να αντιμετωπιστούν περιπτώσεις όπως οι παραπάνω απαιτούνται πιο εξειδικευμένοι νόμοι, κάτι που πρέπει να το προσπαθήσουν οι αρμόδιοι φορείς.

Μία «δικλείδα ασφαλείας» για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων είναι ο νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Σύμφωνα με το Ν 2121/1993, αντικείμενο του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι κάθε πρωτότυπο πνευματικό δημιούργημα λόγου, τέχνης ή επιστήμης το οποίο νοείται ως έργο και εκφράζεται με οποιαδήποτε μορφή, ιδίως τα γραπτά ή προφορικά κείμενα, τα αρχιτεκτονικά έργα κ.λπ. Aκόμη θεωρούνται ως προστατευόμενα έργα λόγου και τα προγράμματα των ηλεκτρονικών υπολογιστών όπως επίσης και το προπαρασκευαστικό υλικό του σχεδιασμού τους, όχι όμως και οι ιδέες και οι αρχές επάνω στις οποίες αυτά βασίζονται.

Ένα από τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει το πνευματικό δημιούργημα για να αποτελεί προστατεύσιμο αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας είναι η πρωτοτυπία του.

Πρωτότυπο είναι ό,τι κατά το νόμο των πιθανοτήτων δεν θα μπορούσε να έχει δημιουργηθεί ή να δημιουργηθεί έτσι από κάποιον άλλο έστω κι αν ο άλλος θα είχε επιδιώξει τον ίδιο στόχο κάτω από τις ίδιες συνθήκες.

Δεδομένου, ότι χρειάζεται νομική κατοχύρωση των αποκλειστικών δικαιωμάτων για την προστασία μίας επιχειρηματικής ιδέας που αναπτύσσεται με το σύστημα του franchise, ο ίδιος o franchisor οφείλει να προστατεύσει τον εαυτό του εκδίδοντας ένα σχετικό εγχειρίδιο και το οποίο οφείλει ο franchisee να υιοθετήσει.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι ο δότης στο πλαίσιο της σύμβασης franchising μπορεί να παραχωρήσει την άδεια χρήσης και εκμετάλλευσης στο λήπτη των άυλων εκείνων αγαθών του, τα οποία είναι αντικείμενο δικαιωμάτων βιομηχανικής και πνευματικής ιδιοκτησίας που αποτελούν στοιχεία του πακέτου franchise. O λήπτης από την πλευρά του οφείλει να ελέγξει πολύ προσεκτικά την ύπαρξη, τη νομιμότητα και τη δυνατότητα του δότη για παραχώρηση της άδειας χρήσης και εκμετάλλευσης αυτών των δικαιωμάτων έτσι ώστε να μη βρεθεί αργότερα προ εκπλήξεων.

Πηγή: Η Ναυτεμπορική, 17.9.2008

Νέο θεσμικό πλαίσιο για τη σύσταση εμπορικών εταιρειών, που φιλοδοξεί να μειώσει δραστικά περισσότερο από 50% τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, αλλά και το κόστος ίδρυσης της νέας εταιρείας αναμένεται να κατατεθεί στην Βουλή.

Η νέα ρύθμιση εισάγει δύο καινοτόμα στοιχεία, την καθιέρωση one stop shop ή Σημείο Υποδοχής στα Επιμελητήρια της χώρας, όπου θα κατατίθενται όλα τα δικαιολογητικά και το Ενιαίο Τέλος Ίδρυσης της εταιρείας, το οποίο ενσωματώνει το σύνολο των τελών φόρων και εισφορών που προβλέπουν οι ισχύουσες διατάξεις για τη σύσταση ομόρρυθμων (ΟΕ), ετερόρρυθμων εταιρειών, εταιρειών περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ) και (ΑΕ).

Στόχος είναι, με τις πολιτικές, η εκπόνηση των οποίων ξεκίνησε στις αρχές του 2007, σε εφαρμογή σχετικών αποφάσεων της Εαρινής Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το 2006, να μειωθούν σε 3-4 οι διαδικασίες που απαιτούνται για τη σύσταση μιας εμπορικής εταιρείας από 14 ώς 18, που είναι σήμερα ανάλογα με τη μορφή της.

Ταυτόχρονα, στόχος είναι να μειωθεί το κόστος ίδρυσης από 1366 ευρώ που είναι κατά μέσον όρο σήμερα, ένα από τα υψηλότερα στην ΕΕ, στα 750 ευρώ περίπου.

Εμπορικό μητρώο

Με το νέο σύστημα ο επιχειρηματίας θα προσέρχεται στην υπηρεσία one stop shop, δηλαδή στο Σημείο Υποδοχής που θα είναι η Υπηρεσία Γενικού Εμπορικού Μητρώου σε κάθε Επιμελητήριο της χώρας.

Εκεί θα υποβάλει τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για τη σύσταση ΟΕ, ΕΕ, ΕΠΕ και ΑΕ, καθώς και κάθε άλλη πράξη και στοιχείο που υποβάλλεται σε δημοσιότητα, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για την περίπτωσή του. Θα εγγράφεται άμεσα και στη συνέχεια θα προσέρχεται μόνον στη ΔΟΥ για την καταβολή του ενιαίου τέλους και την έναρξη των εργασιών, χωρίς να χρειάζεται να προσκομίζει ξανά τα νομιμοποιητικά έγγραφα της εταιρείας,

Όλοι οι φορείς που θα απαιτούν στοιχεία για τη νόμιμη και τη φορολογική υπόσταση της νέας εταιρείας θα συναλλάσσονται και θα τα αντλούν από το Γενικό Εμπορικό Μητρώο.

Παράλληλα, έχουν ήδη προωθηθεί στη Βουλή ρυθμίσεις ειδικά για τις ΕΠΕ που μειώνουν το ελάχιστο απαιτούμενο καταβλητέο κεφάλαιο για την ίδρυση μιας ΕΠΕ και βελτιστοποιούν τη διαδικασία δημοσιότητας για τη σύσταση ΕΠΕ, ως προς τη δημοσίευση των σχετικών εγγράφων στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την ενεργοποίηση της εταιρείας.

Κόστος Ίδρυσης

Η απόφαση απλοποίησης των διαδικασιών ίδρυσης εμπορικών εταιρειών της ΕΕ έχει θέσει ως στόχο στα τέλη του 2007 να είναι δυνατή η σύσταση της εταιρείας σε διάστημα μιας εβδομάδας σε οποιοδήποτε σημείο της ΕΕ.

Ταυτόχρονα, οι δαπάνες έναρξης θα πρέπει να είναι οι χαμηλότερες δυνατές και για την πρόσληψη του πρώτου εργαζόμενου πρέπει να αρκεί η επίσκεψη σε έναν μόνον σημείο επαφής της δημόσιας διοίκησης, Για την επίτευξη των στόχων αυτών, η ΕΕ προβλέπει την καθιέρωση one stop shop, τη μείωση χρόνου διαδικασίας και τη μείωση κόστους διαδικασίας.

Σήμερα η Ελλάδα είναι η μόνη από τα κράτη – μέλη της ΕΕ που δεν έχει συμμορφωθεί με κανέναν από τους τρεις στόχους. Ως σημεία αναφοράς, έρευνα που διενήργησε για το σκοπό αυτό η κομισιόν όρισε για το χρόνο ίδρυσης μιας εταιρείας τις 15 ημέρες και ως μέσο κόστος ίδρυσης τα 830 ευρώ.

Ειδική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παρακολούθηση των ενεργειών συμμόρφωσης των κρατών μελών, που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2007, δίνει για την Ελλάδα ως μέσο χρόνο ίδρυσης μιας εμπορικής εταιρείας τις 30 ημέρες και ως μέσο κόστος τα 1.366 ευρώ.

Ευρωπαϊκή Ένωση

Τα κράτη μέλη της ΕΕ που έχουν συμμορφωθεί πλήρως με τους στόχους που έθεσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2006, είναι το Βέλγιο, η Δανία, η Εσθονία, η Γαλλία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σλοβενία και η Αγγλία.

Ως προς το κόστος ίδρυσης, μόνον τέσσερα κράτη μέλη είναι πάνω από το καθορισθέν σημείο αναφοράς των 830 ευρώ. Η Ιταλία με 2.673 ευρώ, η Ελλάδα με 1.366 ευρώ, η Ολλανδία με 1.040 ευρώ και το Λουξεμβούργο με 1.000 ευρώ.

Αντίθετα τα τέσσερα κράτη μέλη με το χαμηλότερο κόστος είναι η Δανία με μηδέν ευρώ, η Ιρλανδία με 50 ευρώ, η Αγγλία με 54 ευρώ και η Γαλλία με 84 ευρώ.

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης

H δυναμική των εξελίξεων στους τομείς των εταιριών, της οικονομίας της αγοράς και του ανταγωνισμού επέβαλαν την προσαρμογή του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τις ανώνυμες εταιρίες στα νέα δεδομένα λειτουργίας των αγορών και στο διεθνή ανταγωνισμό.

Έτσι ο νόμος του έτους 1920 περί ανωνύμων εταιριών αναμορφώθηκε πλήρως ώστε να εναρμονιστεί με το κοινοτικό δίκαιο γενικότερα και ειδικότερα με την Οδηγία 2006/68/ΕΚ σχετικά με τη σύσταση της ανωνύμου εταιρίας και τη διατήρηση και τις μεταβολές του κεφαλαίου της και εν μέρει με την Οδηγία 2003/58/ΕΚ σχετικά με απαιτήσεις δημοσιότητας και β) με την πρόσφατη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και των λοιπών διοικητικών δικαστηρίων επί διαφόρων θεμάτων, μεταξύ των οποίων και η μορφή του καταστατικού των ανωνύμων εταιριών.

Επίσης, εισήχθησαν νέοι θεσμοί, όπως για παράδειγμα η δυνατότητα τηλεδιάσκεψης στις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου και της γενικής συνέλευσης που διευρύνουν τις εταιρικές δυνατότητες, εκσυγχρονίζουν και διευκολύνουν τη λειτουργία ανωνύμων εταιριών.

Τις αλλαγές αυτές από καιρό ανέμενε η επιχειρηματική κοινότητα και οι εμπλεκόμενοι φορείς, ώστε να διευκολυνθεί και να απλοποιηθεί το εταιρικό γίγνεσθαι.

Τα πλεονεκτήματα του νέου νόμου, είναι τα εξής:

– Πρώτον, μειώνεται δραστικά η διοικητική παρέμβαση στη σύσταση και τη λειτουργία της ανώνυμης εταιρίας. Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες στον ευρωπαϊκό χώρο, που διατηρεί τη διοικητική κηδεμονία και εποπτεία της ανώνυμης εταιρίας, η οποία με το νέο νόμο περιορίζεται. Άρα μειώνονται δραστικά τα γραφειοκρατικά εμπόδια και οι καθυστερήσεις.

– Δεύτερον, καταβάλλεται μέριμνα για την ενίσχυση της θέσης των μετόχων. Η ενίσχυση της θέσης των μετόχων αποτελεί κίνητρο επενδύσεων και δημιουργεί κλίμα εμπιστοσύνης στην αγορά. Η ενίσχυση όμως δεν είναι απότομη και έντονη, διότι διαφορετικά θα ελλόχευε ο κίνδυνος ανατροπής ισορροπιών και προσδοκιών στις επιχειρήσεις, με δυσμενή αποτελέσματα. Αντιθέτως, είναι απόλυτα σταθμισμένη με βάση τη μέχρι σήμερα εμπειρία.

– Τρίτον, διευρύνονται τα περιθώρια καταστατικών διαμορφώσεων. Τούτο σημαίνει ότι δίνεται η δυνατότητα στους μετόχους να διαμορφώνουν ελεύθερα κάποια επιμέρους θέματα στο καταστατικό ή να προβλέπουν διαφορετικές ρυθμίσεις στο καταστατικό από ορισμένα αναφερόμενα στον νόμο.

– Τέταρτον, εισάγονται ρυθμίσεις που διευκολύνουν τις επιχειρηματικές επιλογές των ενδιαφερομένων ή απλοποιούν τη σύσταση και τη λειτουργία της εταιρίας, όπως για παράδειγμα η δυνατότητα ίδρυσης μονοπρόσωπης ανώνυμης εταιρίας, η αύξηση των δυνατοτήτων έκδοσης προνομιούχων μετοχών και η αναμόρφωση της διαδικασίας μείωσης του μετοχικού κεφαλαίου.

– Πέμπτον, αναθεωρούνται ορισμένα μείζονος σημασίας ζητήματα του δικαίου των ανωνύμων εταιριών και ρυθμίζονται επιμέρους ζητήματα. Τέτοια ζητήματα, για παράδειγμα, αποτελούν το καθεστώς ευθύνης του διοικητικού συμβουλίου, καθώς και το καθεστώς ακυρότητας ή ακυρωσίας των αποφάσεων της γενικής συνέλευσης, τα οποία αναθεωρούνται, διευκρινίζονται και εκσυγχρονίζονται.

Αναλυτικότερα με βάση τους παραπάνω άξονες, οι σημαντικότερες καινοτομίες του νέου νόμου περί ανωνύμων εταιριών, είναι οι ακόλουθες:

1. Δεν απαιτείται έλεγχος νομιμότητας από τη Διοίκηση για τη σύσταση ή την τροποποίηση του καταστατικού εταιριών με μετοχικό κεφάλαιο μέχρι 3 εκατ. ευρώ, δηλαδή του μεγαλύτερου αριθμού ανωνύμων εταιριών και άρα επιταχύνονται σε σημαντικό βαθμό οι σχετικές εγκρίσεις, όπως για παράδειγμα η έγκριση αύξησης μετοχικού κεφαλαίου.

2. Επιτρέπεται πλέον η ίδρυση ανώνυμης εταιρίας μόνο από ένα μέτοχο, δυνατότητα που υπήρχε ήδη σε δίκαια άλλων κρατών μελών.

3. Το καταστατικό της ανώνυμης εταιρίας μπορεί να έχει πλέον μορφή απλούστερη εκείνης που είχε μέχρι σήμερα, όπου γινόταν επανάληψη των διατάξεων του νόμου.

4. Με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν στη νομοθεσία ευρωπαϊκών και μη χωρών, αυξάνονται οι δυνατότητες έκδοσης προνομιούχων μετοχών (με ή χωρίς ψήφο) και διευκρινίζονται ζητήματα μετατροπής τους σε κοινές, με δήλωση του μετόχου ή με απόφαση της γενικής συνέλευσης των μετόχων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η εισαγωγή προνομιούχων μετοχών με προτεραιότητα συμμετοχής σε κέρδη «από ορισμένη εταιρική δραστηριότητα» (tracking shares).

5. Αλλάζει η διαδικασία μείωσης του κεφαλαίου, καθώς δεν χρειάζεται πλέον η έκθεση ορκωτού ελεγκτή, κάτι που εξισορροπείται στην πράξη με τη ρητή πρόβλεψη αυστηρότερων και ευκρινέστερων προϋποθέσεων ως προς τη διαδικασία της μείωσης.

6. Η εκτίμηση των εταιρικών εισφορών σε είδος θα μπορεί να γίνεται και από ορκωτούς ελεγκτές ή μέλη του Σώματος Ορκωτών Εκτιμητών και όχι μόνο από την επιτροπή του άρθρου 9.

7. Επίσης, λόγω της ενσωμάτωσης της Οδηγίας 2006/68/ΕΚ, προβλέπονται πλέον εξαιρέσεις στην ανάγκη εκτίμησης των εισφορών σε είδος, όταν τα εισφερόμενα (π.χ. εισηγμένες μετοχές) έχουν αγοραία αξία που μπορεί να εκτιμηθεί με συγκεκριμένους κανόνες.

8. Επιτρέπεται να εξουσιοδοτεί η γενική συνέλευση, που αποφασίζει αύξηση κεφαλαίου, το διοικητικό συμβούλιο να προσδιορίσει αυτό την τιμή έκδοσης των νέων μετοχών, πράγμα που διευκολύνει τη διαδικασία του βιβλίου προσφορών (book building).

9. Σε περιπτώσεις αύξησης κεφαλαίου εν μέρει σε μετρητά και εν μέρει με εισφορές σε είδος, μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να ορισθεί ότι ο καταβάλλων είδος (όπως, για παράδειγμα, ακίνητα) δεν έχει δικαίωμα προτιμήσεως στο τμήμα που καταβάλλεται σε μετρητά.

10. Αναμορφώνεται, σε σημαντικό βαθμό, η σχετική ρύθμιση για το δικαίωμα προαίρεσης απόκτησης μετοχών που μπορεί να χορηγηθεί σε εργαζομένους με στόχο την ενδυνάμωση της δυνατότητας των εργαζομένων να αποκτούν μετοχές στην εταιρία και την ευκρινέστερη αποτύπωση των σχετικών όρων απόκτησης μετοχών από τους εργαζόμενους.

11. Προβλέπεται, για πρώτη φορά, η δυνατότητα έκδοσης «εξαγοράσιμων» από την εταιρία μετοχών («redeemable shares»).

12. Αναμορφώνεται σε σημαντικό βαθμό το άρθρο για τις ίδιες μετοχές. Πρώτον, χορηγείται γενική δυνατότητα (υπό όρους) απόκτησης μέχρι του 1/10 του κεφαλαίου, όπως προβλέπεται από την «δεύτερη» οδηγία, που δεν είχε εισαχθεί στο σημείο αυτό στο ελληνικό δίκαιο. Δεύτερον, καταργείται η ειδική περίπτωση απόκτησης μετοχών για στήριξη της χρηματιστηριακής αξίας, που μπορεί να συνιστά χειραγώγηση της αγοράς και ταυτόχρονα εισάγονται οι επιτρεπόμενες από την ενσωματούμενη Οδηγία 2006/68/ΕΚ δυνατότητες παροχής δανείων, πιστώσεων και εγγυήσεων.

13. Προβλέπεται, για πρώτη φορά, ότι το καταστατικό μπορεί να παρεκκλίνει από τις διατάξεις για τη σύγκληση του διοικητικού συμβουλίου.

14. Επιτρέπεται η εκλογή του διοικητικού συμβουλίου μέσω διαδικασίας ψηφοδελτίου, ώστε να μπορεί να εκπροσωπηθεί και η μειοψηφία.

15. Επιτρέπεται να εκλέγονται αναπληρωματικά μέλη του διοικητικού συμβουλίου, αν το προβλέπει το καταστατικό.

16. Εισάγεται η δυνατότητα τηλεδιάσκεψης τόσο για το διοικητικό συμβούλιο, όσο και για τη γενική συνέλευση και διευκολύνεται η σύνθεση του διοικητικού συμβουλίου με αλλοδαπούς συμβούλους.

17. Επιτρέπεται οι μέτοχοι να συμμετέχουν στη γενική συνέλευση και να ψηφίζουν «εξ αποστάσεως», επίσης αίτημα της εποχής μας.

18. Εισάγεται η δυνατότητα πρακτικών «δια περιφοράς» τόσο για το διοικητικό συμβούλιο, όσο και για τη γενική συνέλευση (για εισηγμένες).

19. Αναμορφώνεται το απηρχαιωμένο καθεστώς ευθύνης του διοικητικού συμβουλίου, καθώς αντικαθίσταται το κριτήριο του «συνετού οικογενειάρχη» με εκείνο του «συνετού επιχειρηματία», αντικαθίσταται η ειδική ευθύνη του διευθύνοντος συμβούλου με διαβάθμιση της ευθύνης ανάλογα με «τη θέση του κάθε μέλους και τα καθήκοντα που του έχουν ανατεθεί» (τούτο αποσαφηνίζει και την ευθύνη των τυχόν «μη εκτελεστικών» μελών), και εισάγεται ο κανόνας της επιχειρηματικής κρίσης («business judgment rule»). Ορίζεται επίσης ότι τις ίδιες ευθύνες φέρουν και τα μη μέλη του διοικητικού συμβουλίου στα οποία έχουν παραχωρηθεί εξουσίες (π.χ. γενικοί διευθυντές).

20. Ρυθμίζονται, με ελαστικότερο τρόπο, τα ζητήματα που αφορούν στον τόπο συνεδρίασης της γενικής συνέλευσης. Για μη εισηγμένες εταιρίες επιτρέπεται να προβλέπεται από το καταστατικό τόπος συνεδρίασης της γενικής συνέλευσης οπουδήποτε στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή, καθιστώντας πιο ανταγωνιστική την ελληνική ανώνυμη εταιρία.

21. Επιτρέπεται στην πρόσκληση της γενικής συνέλευσης να καθορίζεται απευθείας ο τόπος και ο χρόνος της πρώτης επαναληπτικής, για την περίπτωση μη επίτευξης απαρτίας (αντίστοιχα και για την δεύτερη, επί εκτάκτων γενικών συνελεύσεων). Έτσι αποφεύγονται νεότερες δημοσιεύσεις και έξοδα για τις εταιρίες.

22. Επανακαθορίζεται ο τρόπος απόδειξης της μετοχικής ιδιότητας και διευκρινίζεται ο τρόπος έκδοσης των μετοχικών τίτλων και μεταβίβασης αυτών.

23. Αναμορφώνεται το καθεστώς της ακυρότητας ή ακυρωσίας των αποφάσεων της γενικής συνέλευσης. Εισάγονται νέες διατάξεις, που έχουν ληφθεί ιδίως από το ιταλικό δίκαιο (νόμος του 2003). Η ακυρωσία επιφυλάσσεται στις αποφάσεις που έχουν ληφθεί κατά τρόπο αντίθετο στο νόμο ή το καταστατικό ή από συνέλευση που δεν είχε νόμιμα συγκληθεί ή συγκροτηθεί. Η ακυρότητα όμως πλήττει ειδικά και την περίπτωση που η γενική συνέλευση έλαβε αποφάσεις χωρίς να έχει υπάρξει καθόλου πρόσκληση. Με την ευκαιρία διευκρινίζεται νομοθετικά το ζήτημα της ανυπόστατης γενικής συνέλευσης, ένα ζήτημα που έχει προκαλέσει σημαντικές δυσκολίες στην πράξη.

24. Αναμορφώνεται το σύστημα επιτρεπτού των συμβάσεων της εταιρίας με μέλη του διοικητικού συμβουλίου κλπ με τις ακόλουθες, ιδίως, καινοτομίες: Πρώτον, τα δάνεια, πιστώσεις και εγγυήσεις επιτρέπονται πλέον σε συγκεκριμένες περιπτώσεις για την εξυπηρέτηση ορισμένων συναλλαγών με αυστηρές προϋποθέσεις. Δεύτερον, οι λοιπές συμβάσεις με μέλη διοικητικού συμβουλίου κλπ μπορούν να εγκριθούν και εκ των υστέρων και όχι μόνο εκ των προτέρων, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, αλλά με δυνατότητα μικρής μειοψηφίας να αντιταχθεί. Τρίτον, το καταστατικό μπορεί να επεκτείνει τις απαγορεύσεις και σε άλλα πρόσωπα.

25. Αναμορφώνονται τα δικαιώματα της μειοψηφίας με την προσθήκη του δικαιώματος της μειοψηφίας να προσθέσει θέμα στην ημερήσια διάταξη ήδη συγκληθείσας γενικής συνέλευσης (δικαίωμα όμως που γινόταν ήδη ερμηνευτικά δεκτό).

26. Μειώνονται για ορισμένα θέματα τα ποσοστά για την άσκηση των δικαιωμάτων μειοψηφίας ή για ενέργειες, όπως ακύρωση απόφασης γενικής συνέλευσης και προβλέπεται, περαιτέρω, ότι το δικαίωμα πληροφοριών σε σχέση με την εκτίμηση των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης που ανήκε στο 1/20 του κεφαλαίου, θα είναι πλέον ατομικό για κάθε μέτοχο, διάταξη πράγματι πρωτοποριακή για τα ελληνικά δεδομένα.

27. Τροποποιούνται ριζικά οι τρόποι λύσης της ανώνυμης εταιρίας. Καταργείται το σύστημα της ανάκλησης της άδειας σύστασης από τη Διοίκηση και εισάγεται ο θεσμός της δικαστικής λύσης, που μπορεί να γίνει είτε για λόγους που κυρίως αφορούν την μη καταβολή ή την απώλεια του κεφαλαίου εάν η συνέχιση της εταιρίας αποβαίνει αδύνατη για τον αιτούντα, που αφορά μόνο τις μη εισηγμένες. Στην περίπτωση αυτή όμως μπορεί να παρέμβουν άλλοι μέτοχοι και να ζητήσουν την εξαγορά των μετοχών του αιτούντος.

28. Προβλέπεται, για πρώτη φορά, η δυνατότητα εξαγοράς των μετοχών της μειοψηφίας για διάφορους λόγους και δίδεται δυνατότητα διεύρυνσης στο καταστατικό των λόγων εξαγοράς των μετοχών της μειοψηφίας από την εταιρία, μετά από αίτηση της πρώτης, σε μια προσπάθεια να δοθούν λύσεις σε επιχειρηματικά αδιέξοδα. Μπορεί έτσι να ζητηθεί η εξαγορά μετοχών, εάν η γενική συνέλευση έλαβε ορισμένες βλαπτικές για τη μειοψηφία αποφάσεις, ή για άλλους λόγους που ορίζονται στο καταστατικό (μη εισηγμένες εταιρίες) ή από τον κατά 95% πλειοψηφούντα μέτοχο («sell-out»). Δίδεται επίσης η δυνατότητα του κατά 95% πλειοψηφούντος μετόχου να ζητήσει την εξαγορά των μετοχών της μειοψηφίας («squeeze-out»).

29. Αναμορφώνονται και εκσυγχρονίζονται οι διατάξεις για τον τακτικό έλεγχο της εταιρίας από ελεγκτές. Οι «μικρές» ανώνυμες εταιρείες με ετήσιο κύκλο εργασιών μέχρι 1 εκατ. ευρώ δεν υπόκεινται σε έλεγχο, ενώ, εταιρείες με ετήσιο κύκλο εργασιών από 1 εκατ. έως 5 εκατ. ευρώ ελέγχονται από Ελεγκτές – Πτυχιούχους Ανωτάτων Σχολών, κατόχους άδειας επαγγέλματος Λογιστή – Φοροτεχνικού Α΄ Τάξεως, που είναι μέλη του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Οι εταιρείες που υπερβαίνουν τα όρια αυτά ελέγχονται από Ορκωτούς Λογιστές – Ελεγκτές. Τα παραπάνω όρια μπορούν να αναπροσαρμόζονται με Υπουργική Απόφαση. Επίσης, προβλέπεται ότι, με Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Οικονομίας & Οικονομικών και Ανάπτυξης, θα καθορισθούν οι διαδικασίες και οι λεπτομέρειες των ελέγχων.

30. Αναμορφώνεται σε ένα βαθμό το δίκαιο των εταιρικών μετασχηματισμών (μετατροπών και συγχωνεύσεων) το οποίο όμως πρόκειται να αναμορφωθεί συνολικά, με αφορμή την ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της πρόσφατης οδηγίας για τις διασυνοριακές συγχωνεύσεις.

α) Θεσπίζεται ρυθμιστικό πλαίσιο για τη μετατροπή ανώνυμης εταιρίας σε ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη εταιρία, ώστε να μην υπάρχουν σχετικά αμφισβητήσεις,

β) επιταχύνεται η διαδικασία συγχώνευσης, καθώς δεν απαιτείται πλέον να περάσει δίμηνο από τη δημοσίευση του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης μέχρι την ημερομηνία της γενικής συνέλευσης,

γ) το μη δίκαιο της σχέσης ανταλλαγής στη συγχώνευση ή τη διάσπαση δεν θεωρείται πλέον λόγος για ακύρωση της όλης συγχώνευσης, αλλά ως πρόβλημα διαχωρίζεται και αποτελεί αντικείμενο αξίωσης αποζημίωσης του μετόχου, ενώ η συγχώνευση προχωρεί και

δ) προβλέπεται η μεταβίβαση των διοικητικών αδειών.

Πρόσφατα κρίθηκε από τον Άρειο Πάγο (ΑΠ1298/06) ότι δικαιούται αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, ο μέτοχος του οποίου το δικαίωμα να συμμετέχει σε μια οικονομικά εύρωστη εταιρία, προσβλήθηκε άμεσα από δόλιες ενέργειες του Δ.Σ. της εταιρίας, το οποίο ελεγχόταν όπως και η γενική συνέλευση από την πλειοψηφία των μετόχων. Στην περίπτωση που κρίθηκε, τα γεγονότα έχουν ως εξής: η Α.Ε. της οποίας μέτοχος κατά 16% ήταν ο θιγόμενος είχε ως κύριο περιουσιακό στοιχείο το 40% μιας δεύτερης Α.Ε., η οποία επρόκειτο να εισαχθεί στο χρηματιστήριο και για το λόγο αυτό ήταν απολύτως αναμενόμενη μεγάλη αύξηση της πραγματικής αξίας των μετοχών της (από 1.000 σε 300.000 δρχ.). Ο θιγόμενος μέτοχος της μειοψηφίας, αρνήθηκε εκβιαστική πρόταση πώλησης των μετοχών του σε τιμή χαμηλότερη τόσο της πραγματικής όσο και της αναμενόμενης από την πλευρά της πλειοψηφίας. Τότε το Δ.Σ. και η Γ.Σ. χρησιμοποιώντας τη δύναμη της πλειοψηφίας αποφάσισαν και πράγματι ενέργησαν την πώληση όλου του ποσοστού του 40% της δεύτερης Α.Ε., περιλαμβανομένων και των μετοχών του θιγόμενου μετόχου σε μια τρίτη Α.Ε. που ίδρυσαν οι μέτοχοι της πλειοψηφίας και της οποίας ήταν και οι μόνοι μέτοχοι, αποκλείοντάς τον έτσι από τη νέα εταιρία, προκειμένου να καρπωθούν οι ίδιοι αποκλειστικά το οικονομικό όφελος που θα προέκυπτε από την αύξηση της αξίας της εταιρικής περιουσίας.    

Παρόλο που η όλη διαδικασία ήταν νομότυπη και νομιμοφανής, η συμπεριφορά της πλειοψηφίας θεωρήθηκε από τον Άρειο Πάγο αντίθετη στα χρηστά ήθη, με την έννοια που την αντιλαμβάνεται ο μέσος κοινωνικός άνθρωπος, σκεπτόμενος με φρόνηση και σύμφωνα με το κοινό συναίσθημα και την κοινωνική ηθική, λαμβάνοντας υπόψη τα κίνητρα και το σκοπό των υποκειμένων αυτής της συμπεριφοράς, το είδος των μέσων που χρησιμοποιήθηκαν για την επίτευξη του σκοπού, έστω και θεμιτού, καθώς και όλες τις υπόλοιπες περιστάσεις.

Στην προκειμένη περίπτωση τα όργανα της (πρώτης) εταιρίας, Δ.Σ. και Γ.Σ., με πρόθεση και με τρόπο αντίθετο στα χρηστά ήθη, ματαίωσαν τη βάσιμη προσδοκία και πιθανότητα του θιγόμενου μετόχου να αποκτήσει κάποια δικαιώματα ή κάποια αγαθά. Επομένως αυτός δικαιούται να λάβει ως αποζημίωση τη διαφορά από την αύξηση της αξίας των μετοχών του και επιπλέον χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης.